Birçoğumuzun isimlerle arası pek yoktur. Bir kişinin kendisiyle ilgili hemen her şeyi hatırlayabilirken nedense ismini bir türlü çıkaramayız. Hep dilimizin ucundadır ama bir türlü çıkmaz.
Griffin'in 2010 yılında yaptığı araştırmaya göre insan isimleri, tüm kelimeler arasında, öğrenmesi en zor olanlar olarak gösteriliyor.
Cohen ve Faulkner'in 1974 senesinde yaptığı araştırmada ise katılımcılara isimler ve o isimlere ait biyografiler verilerek bu bilgileri öğrenmeleri istenmiş. Daha sonra hangi bilgileri ne kadar hatırladıkları konusunda test edilmişler. Sonuçlara göre, hangi bilgiyi ne oranda hatırladıkları şöyledir:
• İş/meslek %69
• Hobi %68
• Memleket %62
• Ad %31
• Soyad %30
Peki neden bu kadar zor hatırlıyoruz isimleri? Ortaya konan teorilerden birine göre aynı isimde bir çok insanın olması, kişileri biribirine karıştırmamıza ve her bir kişiyi kendine özgü bir etiket ile hafızamıza yerleştirememizden kaynaklanıyor. Mesela, ülkemizde Mehmet Kaya isminde birçok kişi olduğundan bu isim o kadar genelgeçer bir etiket halini alıyor ki, sizin tanıştığınız Mehmet Kaya için özel bir etiket oluşmuyor. Bu nedenle, genellikle şunu dediğimiz çok olur: "Çok bildik bir ismi var ama bir türlü çıkaramıyorum".
Bunun tam tersini iddia eden James ve Fogler'ın 2007 yılında yaptığı bir başka araştırma da mevcut. Buradaki sonuçlara göre çok kullanılan isimleri hatırlamak, fazla duyulmamış olanları hatırlamaktan çok daha kolay. Görüldüğü gibi karşıt tezleri destekleyen bulgular mevcut.
Aslında anlam, isim konusunda anahtar rolde. Yapılan araştırmalarda insan isimlerini, rastgele ve anlam taşımayan kelimeler olarak gördüğümüz ortaya çıkıyor. İsimlerimiz bize dair pek fazla bilgi içermiyor. Bir isimden kişinin nasıl göründüğünü, kişilik yapısını, yaşını, vb. şeyleri anlayamadığımız için isimler aklımızda fazla yer etmiyor.
Fogler ve arkadaşlarının 2011 yılında yaptığı araştırmada, insanların, isimlerini yansıtan görünüme sahip şeyleri çok rahat hatırlayabildiği ortaya çıkmış. Mesela,Pembe Panter isimli ve pembe renk olan bir panteri çok kolay anımsıyoruz.
İsimlerin, anlama ilişkin pek fazla ipucu taşımaması sebebiyle zor hatırlandığına dair bir başka araştırma ise 2004 yılında James tarafından yapılıyor. Örneğin soyadı Marangoz olan bir marangozun ne işle uğraştığını kolayca hatırlarken adamın soyadının da Marangoz olduğunu bir türlü hatırlayamıyoruz. Bu araştırmadaki ilginç bulgu, isim bir mana ifade etse bile beynimiz genelleme yaparak ismin bir anlam ifade etmediğini ve rastgele olduğunu düşünerek hafımızda yer tutmasına engel olması.
İsimleri hatırlayabilmek için ufak bir hileyle beynimizin bu eğilimini ortadan kaldırmak mümkün. Yapmanız gereken, kişinin ismini, o ismi çağrıştıracak bir şeyle eşlemeniz. Mesela Derya ismini su, deniz ile eşleştirip birkaç defa zihninizde tekrar ederseniz emin olun garip bir şekilde bu eşleşme size hatırlamak istediğiniz ismi çağrıştıracak.
http://www.psikolojitestleri.com
Online psikoloji testleri ve popüler psikoloji makaleler